باداب سورت مازندران

چشمه‌ای پلکانی را در نظر بگیرید که در هر پله آن، رنگ و بوی آب متفاوت از پله قبلی است. دور و بر چشمه هم درختان وحشی و درختچه‌های زرشک جنگلی دیده می‌شود. اگر به ارتفاعات بالاتر از چشمه‌ هم بروید، شاهد جنگل‌هایی از درختان سوزنی‌برگ خواهید بود. جذاب نیست؟ اگر تا اینجا حدس نزده‌اید که از باداب سورت حرف می‌زنیم حتما باید این مقاله را تا انتها بخوانید تا برایتان مشخص شود که چرا این چشمه زیبا و عجیب در فهرست آثار ملی ایرانی به ثبت رسیده است.

اگر هم با آن آشنایی دارید، خوب است بار دیگر از نقطه‌نظر ما به این پدیده زیبای طبیعی نگاهی داشته باشید. باداب سورت، چشمه‌ای پلکانی در مازندران است که نظیر آن در جاهای دیدنی ایران و جهان کم دیده می‌شود.
آشنایی با باداب سورت
اگر به روستای ارست (اروست) در بخش چهاردانگه ساری در مازندران بروید، باداب سورت را خواهید دید یعنی چشمه‌ای که دومین چشمه دنیا با آب شور به حساب می‌آید. این چشمه کمی تصورات‌تان را از چشمه‌ای معمولی به هم می‌زند چون همان‌طور که گفته شد، ساختاری پلکانی دارد و در هر پله آن، آبی با رنگ و بویی متفاوت در جریان است. یکی از چشمه‌ها، پُر از آب شور است و عمق زیادی دارد و چشمه بعدی آن، آبی ترش دارد و رنگش تقریبا قرمز و نارنجی است.

اما چرا چشمه سورت به این شکل به وجود آمده و پلکانی شده است؟ چشمه‌های باداب سورت به خاطر جریان آب‌های معدنی و رسوبی در طی سال‌های متمادی به این شکل درآمده‌اند و پله‌های پرتعدادی را تشکیل داده‌اند که هر یک رنگی متنوع از طیف قرمز، نارنجی و زرد دارد.

جالب است بدانید که حتی در وخیم‌ترین اوضاع خشک‌سالی هم باداب سورت ، همچنان پرآب بوده است. احتمالا دلتان می‌خواهد بدانید که وقتی می‌گوییم، باداب سورت از چشمه‌های نادر طبیعت با آب شور است، چشمه دیگر دنیا با این ویژگی کدام است و در کجا قرار دارد. چشمه دیگر، پاموک‌کاله در کشور ترکیه است

ویژگی ها
چشمه‌های باداب سورت شامل دو چشمه با آب‌های کاملا متفاوت از لحاظ رنگ، بو، مزه و حجم آب است. چشمه پرآب دارای آب بسیار شور و دارای استخری با قطر حدود ۱۵ متر و عمق زیاد است که عمدتا در تابستان برای آب تنی استفاده می‌شود و برای درمان دردهای کمر و پا، امراض پوستی، روماتیسم و مخصوصا سردرد میگرن سودمند است. همچنین این چشمه به علت شور بودن در فصل زمستان یخ نمی‌زند. چشمه دوم که در بالادست و شمال غربی این چشمه قرار دارد، ترش مزه و دارای آبی به رنگ قرمز و نارنجی بوده و در اطراف چشمه کمی رسوب آهن نشسته است.

جریان آب‌های رسوبی و معدنی این چشمه‌ها طی سال‌ها، در شیب پایین دست کوهستانی خود، صدها طبقه و ده‌ها حوضچه‌ی بسیار زیبا به رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز در اندازه‌های مختلف پدید آورده است. این طبقات و حوضچه‌ها در واقع جاذبه‌ی اصلی و ویژگی منحصر به فرد چشمه‌های باداب سورت است. زیبایی این طبقات و محل ویژه قرارگیری چشمه در دامنه کوهستان و چشم‌اندازهای اطراف به ویژه در غروب تحسین برانگیز است.
ثبت ملی
در سال ۱۳۸۵ بود که با همکاری مسوولان اروست از جمله شورای اسلامی، دهیاری و همچنین شرکت تعاونی این روستا تلاش برای ثبت این اثر آغاز شد و سرانجام در سال 1387 نامش به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید. در 4 مرداد 1393 با امضای معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور حریم حفاظتی و منظری این اثر به تصویب رسید و باداب سورت نخستین میراث طبیعی دارای حریم ایران شد

چشمه خشک شده
بخش قابل توجهی از باداب سورت خشک شده است و در آن آب جریان ندارد؛ اما این مساله هم زیبایی خاصی را در بخشی از این چشمه‌ها به وجود آورده است. اگر از چشمه‌های باداب سورت اروست، چند صد متر به سمت شمال و ارتفاعات قدم بزنید به باداب سورت قدیمی می‌رسید که به حوضچه‌ای با دیواره‌های سنگی شباهت دارد. صدها سال است آب در این قسمت جریان ندارد و به گودال زمان شهرت یافته است. در میان این حوضچه چاهی وجود دارد که از آن گاز متصاعد می شود؛ گازی که به جانداران آسیب می‌رساند و بارها اجساد پرندگان، مارها و ... در آن مشاهده شده است. مردم بومی بر اساس شنیده‌های‌شان از قدیمی‌ترها بر این باورند که روزگاری شاه عباس در این حوضچه شنا می‌کرده است.

دیدار از چشمه و حوضچه‌های باداب سورت مخصوصا در اردیبهشت ماه خستگی را از جان گردشگران بیرون می‌کند و چشمان کنجکاو و حقیقت‌جو در کنکاش مناظر طبیعی جنگلی و کوهستانی پیرامون تا دوردست‌ها مبهوت و خیره می‌ماند. خیال انگیزترین صحنه‌های منطقه به هنگام طلوع و غروب خورشید است که تلالو نور خورشید در حوضچه‌ها و انعکاس نور آن‌ها همراه با سایه روشن طبیعت اطراف، جلوه‌های تحسین برانگیزی را از موهبت خداوندی به جلوه می‌گذارد که این چشم‌اندازهای روح‌نواز هیچگاه از روح و ذهن فراموش نمی‌شود و بارها و بارها طبیعت دوستان را به تماشای خود فرامی‌خواند.
به این نکات درباره سورت توجه کنید
هر چند که بازدید از دیدنی‌های ایران بسیار پسندیده است اما اگر حفاظتی در کار نباشد، مقاصد دیدنی به‌تدریج از بین می‌روند و چیزی جز حسرت برایمان باقی نمی‌گذارند. اگر به‌خوبی از باداب سورت محافظت به عمل نیاید، تخریب می‌شود. در سال‌های اخیر است که توجه مسئولان به این ناحیه کمی بیشتر شده و با قرار دادن حفاظ و سنگ‌چین تلاش می‌کنند تا از ورود گردشگران به داخل آب چشمه جلوگیری کنند.

اگر هر گردشگری به‌راحتی وارد چشمه شود، روند تخریب و فرسایش این مکان به جریان می‌افتد و دیگر خبری از پلکان‌های رنگی و شگفت‌انگیز نخواهد بود. شما هم در صورت بازدید از باداب سورت باید نکات بهداشتی را رعایت کنید و یادتان نرود که طبیعت برای همه ماست و تخریب کوچک‌ترین بخش آن هم می‌تواند به شکلی زنجیروار روی بخش‌های دیگرش اثر بگذارد و ناگهان در ابعادی کلان منجر به فجایعی شود که دامان همه بشریت را می‌گیرد. از حوالی سال ۱۳۹۵ تا اکنون، سازمان میراث فرهنگی با اعزام نیروهایش به این باداب، سعی بیشتری در حفظ و مراقبت از آن به کار گرفته است.

امکانات چشمه های سورت
با وجود تمام زیبایی‌ها و جذابیت این اثر، هنوز امکانات رفاهی خاصی در حوالی آن دیده نمی‌شود. جای خالی امکاناتی چون سرویس بهداشتی، آلاچیق و ... هنوز هم به چشم می‌آید. البته امکانات خوب روستای اروست تا حدی این نقص را می‌پوشانند. البته مردم محلی خودشان دست به کار شده‌اند و در ایام اوج سفر می‌توانید در دکه‌های موقت آش، چای و خوراکی‌های محلی تهیه کنید. در صورت نیاز به درمانگاه می‌توانید از خدمات خانه بهداشت روستای اروست بهره بگیرید.
راه ها دسترسی
 برای رسیدن به روستای اروست از تهران می‌توانید به ترتیب زیر از جاده‌های استان سمنان یا مازندران استفاده کنید. البته جاده‌های استان سمنان مسافت کمتری دارد و ایمن‌تر است، اما جاده‌های استان مازندران به مراتب زیباتر است:

مسیر ۱: تهران، سمنان، مهدیشهر، شهمیرزاد، فولادمحله، سه راه تلمادره، روستای اروست، باداب سورت

مسیر ۲: تهران، ساری، کیاسر، سه راه تلمادره، روستای اروست، باداب سورت

از شهرهای سمنان و ساری تا روستای اروست جاده کاملا آسفالت است و از این روستا تا چشمه‌های شگفت‌انگیز باداب سورت که در یک کیلومتری شرق این روستا واقع شده، جاده خاکی است

با ارژنگ24 از طبیعت لذت ببر.